Living Apart Together
2020 t/m 2021 / in opdracht
+15 programma’s op +10 locaties
+15 programma’s op +10 locaties
In opdracht van Stadslab RAUM deed ik van april 2020 tot april 2021 onderzoek naar toenemende eenzaamheid in steden. Hoe kun je een sociaal-inclusieve stad creëren als eenzaamheid ervoor zorgt dat mensen in hun schulp kruipen door een gebrek aan sociaal contact, emotionele verbinding of betekenis in hun leven?
Ik was naast de research ook verantwoordelijk voor de curatie en coördinatie van een multidisciplinair publieksprogramma, bestaande uit een expositie, culturele programmering én negen ontwerpend onderzoeken door creatieve makers en partners in Utrecht. Nauw samenwerken met netwerken van professionals, lokale organisaties en bewoners in de stad, vormde de basis van mijn aanpak. Zo ben ik met onze makers de samenwerking aangegaan met specifieke doelgroepen, zoals ouderen met een migratieachtergrond en alleenstaanden. Ook heb ik met makers geëxperimenteerd in de publieke ruimte met toevallige voorbijgangers en in de klas met jongeren en docenten. Met programmapartners zoals TivoliVredenburg en Utrecht in Dialoog en tools zoals VideoAsk en Mentimeter heb ik samen met de makers en Afdeling Buitengewone Zaken verrassende inzichten bij publiek en bewoners opgehaald.
Alle projecten en inzichten zijn gedocumenteerd in een publicatie inclusief een beschrijving van het proces en een conclusie. Hier kun je de publicatie downloaden.
“Living Apart Together biedt inspiratie en tools voor de praktijk en zet eenzaamheid op de kaart. Het laat zorg- en welzijnsorganisaties kennismaken met de wereld van cultuur en wat de meerwaarde is voor zowel organisaties als voor cliënten. Het is een mooi naslagwerk van kennis en ervaringen en biedt effectieve tools om met eenzaamheid in de wijk aan de slag te gaan. Dat bleek uit een presentatie bij een overleg van o.a. huisartsen, psychologen en fysiotherapeuten in Leidsche Rijn. De presentatie bood nieuwe inzichten, zoals het belang van rekening houden met taal- en cultuurverschillen. Een sprekend voorbeeld van hoe dit project kan worden ingebed in de organisatie is de voorstelling “Op de koffie” van het NUT (Nieuw Utrechts Toneel). Deze voorstelling gaat onderdeel uitmaken van de teamdagen en trainingen voor mensen in opleiding en cliënten van de zorgorganisatie Lister. Kortom: dit project biedt inspiratie en concrete handvatten om het thema eenzaamheid laagdrempelig en bovendien op een inspirerende manier in de praktijk te brengen. Met dank aan Rinke Vreeke en haar team hoe RAUM dit thema op een verrassende manier toegankelijk weten te maken. Een meerwaarde voor de wijk.” - Daniëlle Langendijk (Coördinator Gezonde Wijkalliantie Leidsche Rijn & Vleuten-De Meern)
Met negen makers én verschillende programmapartners ben ik op zoek gegaan naar verrassende invalshoeken en vormen om eenzaamheid vanuit te benaderen. De makers kwamen uit allerlei verschillende disciplines. De vorm was dus in ieder onderzoek anders. Een aantal van deze ontwerpend onderzoeken heeft veel aandacht gekregen in landelijke en lokale media, waaronder ‘Alleen is oké’ van Marjon Moed en ‘Op de koffie’ van het Nieuw Utrechts Toneel.
In het kader van Living Apart Together presenteerden we ook Dirk de Wachter in TivoliVredenburg. Tijdens dit programma ging journalist en presentator Rachel Rosier (bekend van o.a. NPO3) in gesprek met De Wachter over eenzaamheid. Een muzikaal spoken word intermezzo wordt verzorgd door Ozan Aydogan en zijn muzikanten (één van de negen makers van Living Apart Together). Theatermaker Marjon Moed sloot de avond af met een korte performance in het kader van haar LAT-project ‘Alleen is oké’.
Een andere highlight uit het programma was de oprichting van de Facebook-groep ‘Alleen is oké’, met inmiddels ruim 4.000 leden. Een deel van de oplossing van het 'eenzaamheidsvirus' is volgens theatermaker Marjon Moed het normaliseren van alleenstaand zijn. Het aantal alleenstaanden in Nederland neemt tot 2060 toe tot 3,8 miljoen Nederlanders (CBS). Voor Living Apart Together maakte Marjon Moed een videoserie waarin ze aandacht vraagt voor de discriminatie van alleenstaanden.